W obliczu zmian związanych z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej coraz więcej Polków na stałe mieszkających i pracujących na terenie Zjednoczonego Królestwa jest zainteresowanych statusem osoby osiedlonej. Ze względu na Brexit, brytyjskie prawo imigracyjne zyskało nową procedurę, którą jest „status osoby osiedlonej”. Procedura ta dotyczy obywateli Unii Europejskiej zamieszkałych w Wielkiej Brytanii lub Irlandii Płn. oraz członków ich rodzin. Wniosek składa się elektronicznie oraz należy w nim: udowodnić swoją tożsamość, wykazać, że mieszka się w Wielkiej Brytanii lub Irlandii Płn. i zadeklarować ewentualne sprawy karne.

Czym jest settled status i jakie korzyści przynosi? Jakie dokumenty trzeba przygotować, by złożyć wniosek o status osoby osiedlonej w UK? Sprawdźmy. 

Status osiedlonego w UK – co to znaczy?

Status osiedlony, znany także jako „status osoby osiedlonej” jest procedurą określoną w brytyjskim prawie imigracyjnym wprowadzoną po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Status ten jest przyznawany na podstawie Immigration Rules i jest odpowiednikiem pozwolenia na pobyt na czas nieokreślony. Jeżeli jako pracownik chcesz pozostać na terenie UK, podjąć nową pracę lub utrzymać dotychczasową albo korzystać z opieki zdrowotnej i rozliczyć podatki w Anglii to powinieneś złożyć wniosek o settled status.

Status osoby osiedlonej w Wielkiej Brytanii ma kilka istotnych zalet. Pierwszą z nich jest to, że nie wygasa, jeśli jego posiadacz był poza granicami Zjednoczonego Królestwa przez okres do 5 lat. Warto także odnotować, że w momencie wyjścia UK z Unii Europejskiej, status „Permanent Residence” utracił swoją ważność. Osoby posiadające status osiedlonego będą mogły wjeżdżać na teren Wielkiej Brytanii na podstawie paszportu lub dowodu osobistego do 31.12.2025 roku. 

Kto może się ubiegać o settled status? 

Powinieneś być zainteresowany statusem osoby osiedlonej, jeżeli posiadasz kartę stałego pobytu, urodziłeś się na terenie UK i nie posiadasz obywatelstwa, jesteś studentem i planujesz kontynuować naukę w Anglii, Twoi bliscy mieszkają w Wielkiej Brytanii i posiadają obywatelstwo, a Ty jeszcze nie.

Możesz również ubiegać się o settled status w Wielkiej Brytanii, jeśli:

  • teraz mieszkasz na terenie Szwajcarii lub UE, ale pozostajesz w związku z człowiekiem mającym brytyjskie obywatelstwo,
  • jesteś osobą, która żyje w separacji ze swoim współmałżonkiem z Wielkiej Brytanii lub jesteś wdowcem/wdową po mieszkańcu Wielkiej Brytanii, za życia przebywającym w UK przynajmniej 5 lat,
  • jesteś rodzicem lub opiekunem dzieci przebywających na terenie Zjednoczonego Królestwa,
  • jesteś dzieckiem rodzica lub Twojego opiekuna prawnego, który mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii.

O status osoby osiedlonej w Wielkiej Brytanii może ubiegać się osoba, która posiada dokumenty świadczące o co najmniej 5 latach pobytu na Wyspach (w tym minimum 6 miesięcy nieprzerwanego pobytu każdego roku).

Istnieją aż 3 wyjątki od tej reguły: 

  • Jeżeli musiałeś odbyć za granicą obowiązkową służbę wojskową.
  • Gdy urodzi Ci się dziecko poza Wielką Brytanią i tam się udałeś. 
  • Jeżeli zaistniały inne równie ważne powody, byś upuścił UK.

Jak złożyć wniosek o status osoby osiedlonej w UK?

Wniosek składa się elektronicznie oraz należy w nim: udowodnić swoją tożsamość, wykazać, że mieszka się w Wielkiej Brytanii lub Irlandii Płn. i zadeklarować ewentualne sprawy karne.

Twoim pierwszym krokiem jednak, by uzykać settled status, powinno być założenie konta na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Wielkiej Brytanii. By tego dokonać potrzebny Ci będzie skan paszportu lub innego ważnego dowodu tożsamości oraz cyfrowe zdjęcie dokumentowe. Do złożenia wniosku potrzebny Ci także dowód potwierdzający Twój stały pobyt w UK, jak na przykład numer społecznego ubezpieczenia.

Następnie będziesz musiał wypełnić krótki formularz informacyjny o sobie. Konieczne będzie udzielenie odpowiedzi na kilka pytań, między innymi: 

  • Czy masz podwójne obywatelstwo?
  • Czy kiedykolwiek zmieniłeś(-aś) imię lub nazwisko?
  • Czy posiadasz ważny dokument pobytu stałego w Zjednoczonym Królestwie („UK permanent residence”)?

Warto także podkreślić, że jeżeli wypełnisz taki formularz dla innych członków Twojej rodziny, Wasz wniosek może być rozpatrzony wspólnie. Wniosek o status osoby osiedlonej w brytyjskim ministerstwie składasz darmowo. Wszelkie dodatkowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie rządowej gov.uk. 

Przesłanie wniosku – co dalej?

W dniu złożenia wniosku otrzymasz wiadomość e-mail, potwierdzającą jego pomyślne złożenie. Wiadomość ta będzie zawierać Twoje dane oraz 16-cyfrowy identyfikator wniosku. Identyfikator ten (application number) będzie potrzebny we wszelkich kontaktach w sprawie postępów w jego rozpatrywaniu. Przetwarzanie kompletnych wniosków zajmuje zwykle około pięciu dni roboczych, ale może to potrwać dłużej niż miesiąc, jeśli wyniknie potrzeba dodatkowych informacji.

Po zakończeniu pracy nad Twoim wnioskiem możesz spodziewać się wiadomości e-mail informującej o wyniku jego rozpatrzenia. Do wiadomości, najprawdopodobniej na jej końcu, będzie załączony dokument, zawierający potwierdzenie decyzji podjętej w sprawie wniosku i wskazówki dotyczące sposobu potwierdzenia posiadanego statusu online. Osobom składającym wniosek może zostać przyznany status osoby osiedlonej (settled status) lub tymczasowy status osoby osiedlonej (pre-settled status), a rodzaj zależy od długości pobytu na terenie Wielkiej Brytanii w chwili składania wniosku. Ważną informacją może się także okazać dla Ciebie, że zazwyczaj w terminie 12 miesięcy od otrzymania statusu osoby osiedlonej, możesz złożyć wniosek o uzyskanie brytyjskiego obywatelstwa.

Wniosek o status osoby osiedlonej – termin 

Dokładnie 30 czerwca 2021 mija ostateczny termin składania wniosków do brytyjskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (The Home Office) dla osób ubiegających się o status osoby osiedlonej na terenie Zjednoczonego Królestwa.

Dla większości osób ostatecznym terminem złożenia wniosku o settled status była połowa zeszłego roku. Niemniej jednak wciąż można próbować złożyć tzw. spóźnione wnioski (czyli takie, gdzie posiadamy uzasadnienie niemożliwości złożenia wniosku w pierwotnym terminie), wnioski dla członków rodziny, czy starać się w zmienianiu statusu tymczasowego („pre-settled”) na stały („settled”).

Czy status osoby osiedlonej można stracić? 

Pre-Settled status można stracić, przebywając poza Wielką Brytanią przez ponad dwa lata. Settled status, z kolei, może zostać utracony po ponad 5-letniej nieobecności na Wyspach (4 lata dla obywateli Szwajcarii). Popełnienie poważnego przestępstwa również może spowodować odebranie statusu osoby osiedlonej.

Według danych na koniec maja 2021 roku, wnioski złożyło prawie 5,61 mln osób, z czego 5,27 mln osób otrzymało status (stały lub tymczasowy), a około milion wniosków złożyli Polacy mieszkający i pracujący w UK. Można więc uznać, że zainteresowanie tego rodzaju procedurą jest ogromne. Jeżeli podejrzewasz, że czekają Cię trudności w dostarczeniu wszystkich niezbędnych dokumentów i dopełnieniu wszystkich formalności, skorzystaj z profesjonalnej pomocy.